Elifbatik Atasözleri (Osmanlıca)

Osmanlı Türkçesi ve Latince iki ayrı kitap halinde mukayeseli olarak hazırlanan bu eserde, her birisi ayrı bir hayat düsturuna vurgu yapan yaklaşık 1500 atasözü derlenmiştir. Elifba sırasına göre düzenlenen bu atasözlerinden bazılarının altında ayet, hadis, vecize, beyit, dörtlük ve hikâye, kıssa, şiir gibi çeşitli anekdotlara yer verilmiştir. Böylece hem atasözlerinin ifade ettiği nükteye hem de ait olduğu İslamî kaynağa dikkat çekilmiştir.

Elinizdeki eser, Osmanlı Türkçesini yeni öğrenenler için “Okuma Kitabı” olma özelliği de taşımaktadır. Çünkü muhtevanın büyük kısmı; okuma esnasında kolayca hatırlanan ve hemen hepsi cümle düzeyinde olan atasözlerinden oluşmaktadır. Bu sözlerin peşi sıra gelmesinden kaynaklanan monoton yapı ise anekdotlarla sağlanan anlatım zenginliğiyle kırılarak akıcı okumalara zemin hazırlanmıştır.

Besmelesiz işe şeytan karışır.

Önce selam, sonra kelam.

Hamd âlemlerin Rabbi olan Allah’a mahsustur

Atalar sözü oğlana mirastır.

Atasözü; nesilden nesile söz yoluyla aktarılan değerli bir mirastır. Bu mirasın içerisinde birçok cevherler vardır. İçerdikleri hükümlerle insana istikamet kazandıran her birisi kesin bir dille ifade edilen hayat düsturları vardır. Karamsarlık ve ümitsizlik hallerinde hakikatin aydınlığında kalbi uyandıran hikmet nazarları vardır. Maddi ve manevi birçok yaranın sarılması için hazırlanmış olan cümle halinde sunulan kelam ilaçları vardır. Aslında miras olarak nitelendirilen bu sözler ecdadımızın gönüllerimize nasihat formunda uzanan şefkatli elidir. Hem de baş ve gönül kulağıyla dinleyeni ve takip edeni “Yiğit düştüğü yerden kalkar” hitabıyla asırlar öncesinden uzanıp tutup kaldıran bir el.

Atalar sözü Kur’an’a girmez, yanınca yelişir (birlikte yürür).

Atasözleri, manasına “İslam mührü” vurularak asırlar sonrasına ulaşan kelam hazinesidir. Bu sözlere kulak verildiğinde âleme nizam veren, hak ve batılı ayıran, Yüce Yaratıcının kelamının tesiri açıkça görülecektir. Sevgili Peygamberimizin mübarek dudakları arasından çıkan ve her biri inci kıymetinde olan hadisleriyle atasözlerinin hem-hâl oluşu hemen fark edilecektir. Yine yeryüzünün yıldızları, muallimlerin sultanının talebeleri olan Sahabelerin bizlere yol rehberliği yapan nadide kelamları ile atalar sözü arasındaki benzerlikler nazarımızdan kaçmayacaktır. Ayrıca Kur’an ve sünneti rehber edinmiş ve her biri yaşadıkları zamanın çiçekleri olmuş olan Peygamber varislerinin dillerindeki kibarı kelamlar ile durub-ı emsalin birbiriyle karıştırılacak derecedeki yakınlığı dikkatlerimizi çekecektir.

Atalar sözünü tutmayanı yabana atarlar.

Atasözleri “Din nasihattir” hadisini rehber edinmiş bir öğütler mecmuasıdır. “Sen, ancak bir nasihat edicisin!” kelamının muhatabı olan Allah resulünün ayak izini takip eden ecdadımız, hayat yolunda yaşadıkları tecrübeleri arkalarından gelen nesillere az ve öz sözle ders vermişlerdir. Bazen “Arsıza öğüt hayr etmez” sözüyle celalli kızgın yüzlerini, bazen “Arife bir gül yeter” sözüyle cemalli gülümseyen yüzlerini kelam suretinde göstermişlerdir.

Allah diyen mahrum kalmaz.

Bu eser atalarımızın kelam mirasına sahip çıkmak adına “Halık’ın rızası” ve “halkın istifadesi” gayesiyle kaleme alınmıştır.

Atasözleri hakkında çok şey söylenmiş olabilir ama İslam kaynaklarının ecdadımızın kelamına olan tesirleri göz ardı edilmemelidir. Bu sözler, İslamiyet’in inanç ve ahlak prensiplerinin milletimizin şahs-ı manevisi tarafından dile getirilişidir, milletimizin akıl ve kalb dünyasına yansımasıdır. Bundan dolayı söz mirasımızı günümüze taşırken “Allah” ile bağını hatırlatmayı önemli bir vazife olarak kabul ediyoruz.

Milli ve manevi değerlerimizle köprülerin Osmanlı Türkçesi ile tekrar inşa edildiği bir zamanda eserimizin siz okuyucularımızla buluşması eğitim hayatımız için ayrı bir önem taşımaktadır.

“Osmanlıca-Latince Atasözleri” kitabının hayırlı okumalara ve istifadelere vesile olmasını dileriz.

Gayret bizden, tevfik Allah’tan…

Çalışmamızın ilk adımındaki teşvik ve katkılarından dolayı Osman Aslan, Ömer Cihan Özşahin, Reşit Kavukçu, Fazlı Zenbil kardeşlerimize; her aşamada gösterdikleri sabır ve maddi - manevi desteklerinden dolayı Fatıma Kerimoğlu Hanımefendiye tebrik ve teşekkürlerimi vefa borcu bilirim: Şükrân Kesira…

Ayrıca bu eserin hazırlama fikrinin oluşmasında katkısının olduğuna inandığım, hattı Kur’anı öğrenme ve öğretme arzusu taşıyan her bir gönüle ve ihvanıma selam eder, muvaffakiyetler dilerim.